สวนสมรมหรือสวนสมลม

สวนสมรม

สวนสมรม หรือสมลม เป็นคำภาษาถิ่น หมายถึง สวนขนาดเล็ก ที่ปลูกผสมปนเปกันของผลไม้นานาชนิด ไม่มีการแยกแปลงแยกชนิด อาศัยธรรมชาติให้เกื้อกูลกันเอง นับเป็นภูมิปัญญาของชาวบ้านอย่างแท้จริง เพราะผลไม้แต่ละชนิดออกผลผลิตไม่พร้อมกัน ทำให้เจ้าของสวนสามารถจำหน่ายผลผลิตได้ทั้งปี และช่วยแก้ปัญหาผลผลิตล้นตลาดด้วย ในสวนสมรมจะมีผลไม้ชนิดต่าง ๆ เช่น ทุเรียน มังคุด ลางสาด จำปาดะ หมาก สะตอ ลูกเนียง ฯลฯ
ชาวลานสกาส่วนใหญ่ตั้งบ้านเรือนกระจัดกระจายตามบริเวณที่ราบเชิงเขา(เทือกเขานครศรีธรรมราช) เช่น บ้านคีรีวง บ้านเขาแก้ว บ้านลานสกาใน บ้านท่าดี และบ้านขุนทะเล ชาวบ้านส่วนใหญ่จะประกอบอาชีพทำสวนผลไม้ ที่เรียกกันว่าสวนสมรม ในสวนหนึ่ง ๆเราอาจจะพบมังคุดและลางสาดอยู่ใต้ต้นทุเรียน ต้นมะพร้าว หรือจำปาดะ ใกล้ ๆกันจะพบต้นหมากสลับต้นลูกเนียง มีต้นเหรียง ต้นสะตอ กอระกำอยู่ข้างขนำ บางสวนยังมีไม้ใหญ่ เช่น ตะเคียน จำปา ในระยะหลัง ๆบริเวณที่ราบจะมีการปลูกผลไม้แยกเฉพาะกันบ้าง ซึ่งส่วนใหญ่จะเป็นสวนมังคุด ลองกอง แต่ก็ยังมีผลไม้อื่นปนอยู่บ้าง
จากลักษณะดังกล่าวทำให้ชาวบ้านสามารถเก็บผลผลิตได้ทุกปี เพราะถ้าหากอย่างหนึ่งไม่ออกผล อีกอย่างหนึ่งจะให้ผลแทน เช่น ปีนี้มังคุดไม่เป็นลูก ก็ขายหมากแทน หรือมังคุดราคาถูก ก็ได้ขายจำปาดะในราคาดี ซึ่งชาวบ้านบอกว่า ถ้าปลูกพืชชนิดเดียวกันทั้งหมดก็อาจไม่มีผลผลิตออกขายได้ เพราะการทำสวนของชาวลานสกาทำโดยอาศัยธรรมชาติ เป็นการทำกันมาตามบรรพบุรุษ ซึ่งนักเกษตรรุ่นใหม่เรียกว่า เกษตรแบบผสมผสาน เกษตรธรรมชาติ หรือเกษตรธาตุสี่ แต่ชาวบ้านลานสกายังเรียกว่า “สวนสมรม”
การทำสวนสมรมในปัจจุบันก็เริ่มมีปัญหาเหมือนกัน เพราะชาวบ้านจะปลูกผลไม้กันแน่นจนเกินไป ต้นหนึ่งตายไปก็ปลูกแทนเสียสองต้น อีกอย่างหนึ่งคือมักปลูกตามกัน เช่น หากมังคุดราคาดี ก็เอามังคุดปลูกไว้ใต้ต้นตอ ไม่มีการวางแผน ทำให้การเจริญเติบโตช้า ผลผลิตต่ำ และที่สำคัญคือ ขาดการพัฒนา วิจัย อย่างถูกหลักวิชาการ